Soạn Vội vàng – Văn 12 Kết nối tri thức

* Đọc văn bản

1. Chú ý các động từ, các biện pháp tu từ

– Các động từ chính: “tắt”, “buộc”, “bay”. Những động từ này thể hiện sự cấp bách, khát khao và mong muốn chiếm lấy vẻ đẹp của cuộc sống, giữ lại những khoảnh khắc tươi đẹp của tuổi trẻ.

– Các biện pháp tu từ:

+ Điệp từ: “Tôi muốn” được lặp lại nhiều lần để nhấn mạnh khát vọng cháy bỏng của tác giả, sự thôi thúc mạnh mẽ trong việc tận hưởng cuộc sống.

+Nhân hóa: Hình ảnh thiên nhiên được nhân hóa để thể hiện sự gắn bó mật thiết giữa con người và cuộc sống trần thế.

2. Hình dung về bức tranh cuộc sống được miêu tả

Bức tranh cuộc sống trong bài “Vội vàng” hiện lên với khung cảnh mùa xuân tràn đầy sức sống và tươi mới:

– Hình ảnh: Ong bướm bay lượn, tuần tháng mật ngọt ngào, hoa của đồng nội khoe sắc, lá trên những cành tơ non, yến anh ríu rít, và ánh sáng rực rỡ như những tia sáng chớp qua hàng mi.

– Màu sắc: Rực rỡ và tươi sáng của mùa xuân, thể hiện sự sống động của thiên nhiên.

– Âm thanh: Tiếng chim hót véo von, tiếng gió nhẹ nhàng mang theo hơi thở của mùa xuân.

Bức tranh này gợi lên một khung cảnh thiên nhiên tràn đầy sức sống và tình yêu, thể hiện sự say mê, khát khao tận hưởng cuộc sống của tác giả.

3. Chú ý sự cảm nhận về thời gian của nhân vật trữ tình

Nhân vật trữ tình trong bài “Vội vàng” cảm nhận thời gian trôi qua rất nhanh chóng và không thể nào níu giữ:

– Thời gian trôi nhanh: “Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua / Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già”, thể hiện sự chuyển biến nhanh chóng của thời gian và tuổi trẻ.

– Thời gian là hữu hạn: “Còn trời đất, chẳng còn tôi mãi”, cho thấy sự nhận thức về sự ngắn ngủi của kiếp người, thôi thúc nhân vật trữ tình sống vội vàng, làm tất cả những gì có thể trong khi còn thời gian.

– Nuối tiếc thời gian trôi qua: “Mỗi năm một tuổi như đuổi xuân đi”, sự trôi chảy của thời gian gắn liền với cảm giác tiếc nuối tuổi xuân và những gì đã qua, đặc biệt khi con người nhận ra mình không còn mãi mãi.

4. Lắng nghe giọng điệu của nhân vật trữ tình

Giọng điệu của nhân vật trữ tình trong bài thơ “Vội vàng” đầy sức cuốn hút và cảm xúc mãnh liệt. Giọng điệu vừa tha thiết, say mê vừa gấp gáp, vội vàng, thể hiện khát khao cháy bỏng được tận hưởng và chiếm lĩnh cuộc sống. Qua đó, người đọc không chỉ cảm nhận được những suy tư, trăn trở về sự trôi qua của thời gian và cuộc đời mà còn được thôi thúc sống hết mình, trân trọng từng khoảnh khắc của tuổi trẻ.

* Sau khi đọc:

Nội dung chính: Tác phẩm bộc lộ tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết. Thể hiện sự nuối tiếc về kiếp người và thời gian. Cuối cùng là lời giục giã cuống quýt, vội vàng để tận hưởng tuổi trẻ và cuộc đời.

Câu 1: Nêu cảm nhận chung của bạn về nhịp điệu bài thơ

Nhịp điệu của bài thơ “Vội vàng” thay đổi linh hoạt, phản ánh rõ nét tâm trạng của nhân vật trữ tình:

– Khổ thơ đầu: Nhịp điệu chậm rãi, thong thả, thể hiện tâm trạng ung dung, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên với sự bình thản, yêu đời.

– Khổ thơ thứ hai: Nhịp điệu trở nên nhanh, dồn dập, bộc lộ sự vội vã và khát khao mãnh liệt của tác giả khi nhận ra thời gian trôi nhanh và không thể níu giữ.

– Khổ thơ thứ ba: Nhịp điệu chậm lại, thể hiện cảm giác tiếc nuối, bâng khuâng trước sự trôi qua của tuổi trẻ và cuộc đời.

Sự thay đổi nhịp điệu này tạo nên sức hấp dẫn cho bài thơ, diễn tả một cách chân thực cảm xúc phức tạp của tác giả về thời gian và cuộc sống.

Câu 2: Xuân Diệu được coi là người có nhiều cách tân trong việc sử dụng ngôn từ. Bạn có đồng ý với nhận định này không? Vì sao?

Tôi hoàn toàn đồng ý với nhận định này. Thơ Xuân Diệu thể hiện sự sáng tạo và cách tân mạnh mẽ trong việc sử dụng ngôn từ. Ông luôn tìm tòi và làm mới ngôn ngữ thơ, khiến nó trở nên phong phú, giàu nhạc điệu và dễ dàng chạm đến cảm xúc của độc giả. Ngôn từ trong thơ Xuân Diệu thường mang đậm dấu ấn cá nhân, phản ánh chân thực những cảm xúc mãnh liệt, khát khao sống và tận hưởng cuộc đời, giúp thơ ông trở nên sinh động và gần gũi hơn với cuộc sống trần thế.

Câu 3: Bức tranh thiên nhiên hiện lên như thế nào trong đoạn thơ thứ hai (từ “Của ong bướm này đây tuần tháng mật;” đến “Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?”)? Qua bức tranh đó, bạn nhận ra điều gì về cái nhìn thế giới của tác giả?

– Bức tranh thiên nhiên:

+ Hiện lên rực rỡ, tươi đẹp và tràn đầy sức sống với hình ảnh ong bướm, tuần tháng mật, hoa, lá, yến anh, khúc tình si, ánh sáng… tất cả tượng trưng cho vẻ đẹp của thiên nhiên vào mùa xuân.

+ Thiên nhiên gắn liền với tình yêu, tuổi trẻ và cuộc sống: hình ảnh mùa xuân, cánh đồng, yến anh đều mang ý nghĩa biểu tượng cho sự tươi mới và thanh xuân.

– Cái nhìn thế giới của tác giả:

+ Xuân Diệu thể hiện sự yêu đời, say mê cuộc sống và trân trọng từng khoảnh khắc tươi đẹp của thiên nhiên.

+ Đồng thời, ông có ý thức sâu sắc về sự ngắn ngủi của thời gian và sự phai tàn không thể tránh khỏi của mọi thứ.

+ Cái nhìn của tác giả đầy tinh tế, nhạy cảm, luôn khao khát chiếm lĩnh và giữ lại những điều đẹp đẽ trước khi chúng vụt qua.

Câu 4: Nêu nhận xét khái quát về nhân vật trữ tình. Qua sự tự bộc lộ của nhân vật trữ tình, hãy phân tích mạch vận động cảm xúc trong bài thơ

– Nhân vật trữ tình trong bài thơ “Vội Vàng” được khắc họa là một chàng trai trẻ với tâm hồn tràn đầy nhiệt huyết, yêu đời và đam mê sống. Anh say mê trước vẻ đẹp rực rỡ của cuộc sống trần thế, thể hiện khát khao mãnh liệt được tận hưởng cuộc sống đến trọn vẹn.

– Mạch vận động cảm xúc của nhân vật trữ tình trong bài thơ thể hiện rõ sự biến đổi về quan niệm thời gian. Ban đầu, nhân vật chìm đắm trong say mê và cuồng nhiệt với cuộc sống, nhưng dần chuyển sang lo lắng, trăn trở trước sự trôi nhanh của thời gian. Có sự đối lập giữa vẻ đẹp tươi sáng của thiên nhiên và sự vô tình của thời gian, khiến nhân vật trữ tình nuối tiếc và khao khát tận hưởng trọn vẹn từng khoảnh khắc. Qua đó, bài thơ phản ánh tâm trạng và quan niệm sống của thế hệ trẻ trước Cách mạng tháng Tám, tiêu biểu cho phong cách thơ ca mới ở Việt Nam.

Câu 5: Cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu trong bài thơ có gì mới mẻ, độc đáo so với cảm nhận về thời gian trong thơ trữ tình trung đại nói chung?

Quan niệm về thời gian của Xuân Diệu trong bài thơ “Vội Vàng” mang tính mới mẻ và độc đáo so với thơ trữ tình trung đại. Trong thơ trung đại, thời gian thường được cảm nhận như một vòng tuần hoàn, lặp lại tuần tự giữa các mùa, tạo nên cảm giác vĩnh cửu, không có gì mất đi hoàn toàn. Tuy nhiên, Xuân Diệu lại nhìn nhận thời gian một cách tuyến tính, trôi chảy không ngừng và không thể quay lại. Chính vì vậy, ông luôn cảm thấy lo lắng, nuối tiếc trước sự tàn phai của tuổi trẻ và cuộc sống.

Quan niệm về thời gian này thể hiện rõ sự giục giã, cuống quýt muốn sống và tận hưởng từng khoảnh khắc trước khi thời gian qua đi mãi mãi. Điều này phản ánh tâm trạng của thế hệ trẻ trước Cách mạng tháng Tám và đã ảnh hưởng sâu sắc đến thơ ca Việt Nam hiện đại, mang lại cái nhìn mới về cuộc sống và cảm xúc phong phú hơn so với quan điểm truyền thống.

Câu 6: Bài thơ Vội vàng thể hiện quan niệm gì của Xuân Diệu về tình yêu và tuổi trẻ? Bạn có đồng ý với quan niệm đó không? Vì sao?

– Xuân Diệu trong bài thơ “Vội Vàng” đã thể hiện quan niệm về cuộc sống, tình yêu và tuổi trẻ với một góc nhìn đầy năng lượng và say mê. Ông ví cuộc sống như một bức tranh sặc sỡ, tràn đầy vẻ đẹp và sức sống, tình yêu thì nồng nàn, mãnh liệt, còn tuổi trẻ được xem là khoảng thời gian ngắn ngủi, cần phải sống gấp gáp để tận hưởng hết mình trước khi nó trôi qua.

– Tôi đồng ý với quan niệm này, vì nó phản ánh đúng tâm lý của con người hiện đại, đặc biệt là giới trẻ. Trong nhịp sống hối hả ngày nay, việc sống nhanh và tận hưởng từng khoảnh khắc tuổi trẻ là cần thiết, vì đây là quãng thời gian quý giá nhất trong đời, và chúng ta không nên để nó trôi qua một cách lãng phí.

Câu 7: Qua đoạn cuối của bài thơ (từ “Ta muốn ôm” đến hết), bạn hiểu thế nào về triết lí sống của cái tôi cá nhân? Nghệ thuật thể hiện triết lí sống đó có điểm gì đặc sắc?

Triết lí sống của cái tôi cá nhân trong đoạn cuối bài thơ “Vội Vàng” thể hiện ý thức sâu sắc về sự quý giá của thời gian và cuộc sống. Xuân Diệu cho thấy sự vội vã, cuống quýt của nhân vật trữ tình khi đối mặt với sự trôi nhanh của thời gian. Nhân vật khao khát ôm trọn những vẻ đẹp và niềm vui của cuộc sống, tận hưởng từng khoảnh khắc trước khi nó vụt mất.

Nghệ thuật thể hiện triết lí sống này đặc sắc ở cách sử dụng ngôn từ và hình ảnh mạnh mẽ, giàu cảm xúc, tạo nên sự mãnh liệt trong tâm trạng của nhân vật. Các biện pháp nghệ thuật như điệp ngữ, liệt kê và những hình ảnh táo bạo đã làm nổi bật sự khát khao sống gấp, sống hết mình của cái tôi cá nhân, đồng thời gợi lên những suy tư sâu sắc về thời gian và sự hữu hạn của kiếp người.

Câu 8: Bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu đã tác động như thế nào đến nhận thức của bạn về thời gian và tuổi trẻ? Viết đoạn văn (khoảng 150 chứ) để trả lời câu hỏi này

Mẫu 1:

Bài thơ “Vội Vàng” của Xuân Diệu đã tác động sâu sắc đến nhận thức của tôi về thời gian và tuổi trẻ. Thơ Xuân Diệu nhắc nhở rằng thời gian trôi qua không ngừng và tuổi trẻ là quãng thời gian quý giá nhưng ngắn ngủi. Điều này khiến tôi ý thức hơn về việc trân trọng từng khoảnh khắc trong cuộc sống, không nên lãng phí mà cần sống hết mình, yêu thương và tận hưởng những gì mình đang có. Sự giục giã trong bài thơ thôi thúc tôi biết nắm bắt cơ hội, sống một cách trọn vẹn trước khi thời gian trôi qua mãi mãi, không thể quay lại.

Mẫu 2:

Bài thơ “Vội Vàng” của Xuân Diệu đã thực sự làm thay đổi cách nhìn của tôi về thời gian và giá trị của tuổi trẻ. Trước đây, tôi thường xuyên lãng phí thời gian mà không thực sự đánh giá cao từng khoảnh khắc. Tuy nhiên, sau khi đọc bài thơ này, tôi bắt đầu nhận ra sự ngắn ngủi của thời gian và ý nghĩa sâu sắc của tuổi trẻ. Bài thơ sử dụng những hình ảnh tươi đẹp và sống động như “tuần tháng mật của ong bướm”, “mùa chưa ngả chiều hôm”, “ánh sáng chớp hàng mi”,… để miêu tả vẻ đẹp rực rỡ và sức sống của cuộc sống. Tác giả thể hiện một triết lý sống tích cực, khao khát tận hưởng mọi vẻ đẹp và hạnh phúc của cuộc sống. Qua bài thơ, tôi nhận ra rằng thời gian là một tài nguyên quý báu và hữu hạn, không thể nào lấy lại được. Tuổi trẻ, một giai đoạn đầy nhiệt huyết và sức sống, cũng sẽ qua đi trong một thoáng chốc. Do đó, từ khi đọc bài thơ, tôi đã thay đổi cách tiếp cận với cuộc sống, trân trọng từng khoảnh khắc và tận hưởng mọi trải nghiệm một cách chân thành. Tôi không muốn sống vội vàng, nhưng muốn sống một cách ý nghĩa và không hối tiếc.

Mẫu 3:

Bài thơ “Vội vàng” của Xuân Diệu đã tác động mạnh mẽ đến nhận thức của tôi về thời gian và tuổi trẻ. Trước đây, tôi thường lãng phí thời gian, không trân trọng từng khoảnh khắc. Tuy nhiên, sau khi đọc bài thơ, tôi đã nhận thức được sự ngắn ngủi của thời gian và quý trọng tuổi trẻ của mình hơn. Bài thơ sử dụng nhiều hình ảnh ẩn dụ, so sánh như “của ong bướm này đây tuần tháng mật”, “mùa chưa ngả chiều hôm”, “ánh sáng chớp hàng mi”,… để miêu tả vẻ đẹp rực rỡ, tràn đầy sức sống của cuộc sống. Qua đó, tác giả thể hiện quan niệm sống “vội vàng”, muốn ôm trọn, tận hưởng mọi vẻ đẹp của cuộc sống. Bài thơ đã thức tỉnh tôi về sự ngắn ngủi của thời gian. Thời gian là hữu hạn, trôi nhanh không thể níu giữ. Tuổi trẻ cũng vậy, nó sẽ qua đi rất nhanh. Vì vậy, sau khi đọc bài thơ, tôi càng trân trọng từng khoảnh khắc của cuộc sống, muốn sống vội vàng nhưng không phải sống vội vã, sống một cách hết mình, không còn gì luyến tiếc.